ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ, Γλώσσα B' Γυμνασίου

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ.

Αντωνυμίες ονομάζονται οι λέξεις που χρησιμοποιούμε αντί ονόματος, δηλαδή στη θέση ουσιαστικού ή επιθέτου. Η αντωνυμία πρέπει να αντικαθιστά ένα όνομα που είναι γνωστό ή έχει δηλωθεί τουλάχιστο μια φορά, γιατί διαφορετικά δημιουργείται ασάφεια και αοριστία στο λόγο.

Οι αντωνυμίες διακρίνονται σε 8 είδη:

  Προσωπικές: εγώ, εσύ, αυτός- αυτή- αυτό. Δεν πρέπει να συγχέουμε τα άρθρα με τους αδύνατους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας γ΄προσώπου ( του, της, τον, τους, την, τις, το, τα). Τα άρθρα μπαίνουν πριν από ονόματα, ενώ οι αντωνυμίες πριν ή ύστερα από ρήμα. ( το πήρα απόφαση: αντωνυμία).

  Κτητικές: δικός-ή-ό μου, δικός-ή-ό σου, δικός-ή-ό του  δικός-ή-ό μας, δικός-ή-ό σας, δικός-ή-ό τους.  Δεν πρέπει να συγχέουμε τις κτητικές αντωνυμίες μου, σου, του κλπ με τους αδύνατους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας. Οι προσωπικές αντωνυμίες βρίσκονται πριν ή ύστερα από ρήμα, ενώ οι κτητικές αντωνυμίες μπαίνουν ύστερα από ουσιαστικά.

 Φέρε μας το βιβλίο (προσωπική) αλλά Το βιβλίο μας ( κτητική ).

   Δεικτικές: αυτός, αυτή, αυτό εκείνος, εκείνη, εκείνο  τέτοιος, τέτοια, τέτοιο τόσος, τόση, τόσο  τούτος, τούτη, τούτη.

   Οριστικές: ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο  μόνος μου, μόνη μου, μόνο του.

   Αυτοπαθείς: του εαυτού μου ( σου, του-της), τον εαυτό μου (σου, του-της)  του εαυτού μας (σας, τους), τους εαυτούς μας(σας, τους).

   Ερωτηματικές: ποιος, ποια, ποιο  πόσος, πόση, πόσο  τι ( άκλιτο).

   Αόριστες: ένας, μία, ένα κανένας, καμία, κανένα  κάποιος, κάποια, κάποιο μερικοί, μερικές, μερικά  άλλος, άλλη, άλλο κάμποσος, κάμποση, κάμποσο,  καθένας, καθεμία, καθένα κάτι, κατιτί( άκλιτα) ,  τίποτα( άκλιτο) κάθε, καθετί ( άκλιτα),  ο, η, το δείνα/ ο, η, το τάδε ( άκλιτα)

 Η Αόριστη αντωνυμία ένας, μία, ένα αντικαθιστά ουσιαστικά και είναι μόνη της στο λόγο.(ένας κάποτε πήγαινε…)

Το Αόριστο άρθρο ένας, μία, ένα συνοδεύει ουσιαστικά. ( ένας άνθρωπος προχωρούσε…)

Το Αριθμητικό ένας, μία, ένα αντιδιαστέλλει τη μονάδα με τα πολλά. (στο δωμάτιο ήταν άλλος ένας άνθρωπος).

  Αναφορικές: ο οποίος, η οποία, το οποίο όποιος, όποια, όποιο  όσος, όση, όσο που,  ό,τι

Συντακτικά οι αντωνυμίες χρησιμοποιούνται στο λόγο όπως και τα ονόματα που αντικαθιστούν.

Δηλαδή τις συναντάμε ως:

  Υποκείμενο: Εμείς είμαστε μαθητές της Β΄τάξης Γυμνασίου.

  Αντικείμενο: Τον κατηγόρησαν ως καταχραστή.

  Κατηγορούμενο: Ποιος είσαι εσύ;

  Επιθετικός προσδιορισμός: Αυτός ο άνθρωπος είναι επικίνδυνος.

  Γενική προσδιοριστική: Η ζωή μου είναι μονότονη.

  Συνοδεύουν προθέσεις: Το έμαθα από σένα.