Μεσσιανισμός, κριττήριο αξιολόγησης

Όταν η δημοκρατία λειτουργεί ομαλά, και το κοινωνικό σύνολο δεν επηρεάζεται από καμιά ψύχωση, η λογική γίνεται ο αποφασιστικός παράγων για την εκτίμηση των πολιτικών προγραμμάτων και για την επιλογή των οργάνων της διοικήσεως. Κατά σοφή δε οικονομία έχει γίνει δεκτό ότι η διάρκεια της τετραετίας είναι επαρκής, για να λειτουργήσει ορθολογικά η πολιτική κρίση των διοικούμενων. Ο μεσσιανισμός διεκδικεί την κατάργηση της κοινωνικής κρίσεως και αξιώνει την παράδοση άνευ όρων, μονοπωλώντας υπέρ ενός ατόμου και την κρίση και τα μέσα για την αντιμετώπιση και τη λύση των προβλημάτων της δημόσιας ζωής.
Δύο είναι οι κύριες μορφές του μεσσιανισμού, ο μυστικιστικός και ο δικτατορικός. Για να ευνοηθεί ο μεσσιανισμός απαιτείται μειωμένη δύναμη αντιστάσεως της ορθής κρίσεως και όταν ο ψύχραιμος κοινωνικός ορθολογισμός υποχωρεί, τείνει να καταλάβει τις θέσεις που εκκενούνται, ο κοινωνικός μυστικισμός. Ο κοινωνικός μυστικισμός είναι κατάσταση συγγενική με τη μοιρολατρία υπό την έννοια μίας εκούσιας απαλλοτριώσεως της συλλογικής πολιτικής ευθύνης υπέρ του ενός. Στην περίπτωση του μυστικιστικού μεσσιανισμού το κοινωνικό σύνολο αυτοπαραδίδεται με τον δημοκρατικό οπλισμό του, ο οποίος ταχύτατα απορρίπτεται στα άχρηστα. Στην περίπτωση του δικτατορικού μεσσιανισμού το κοινωνικό σύνολο και οι θεσμοί του κατακτώνται με τη βία, αλλά η πρακτική συνέχεια και στις δύο περιπτώσεις είναι ταυτόσημη. Η δημοκρατία αποπνίγεται και στη θέση της υποκαθίσταται η δικτατορία.

Οι μεσσίες και οι δικτάτορες είναι πλασμένοι από την ίδια ύλη. Στην καλύτερη περίπτωση είναι σφετεριστές των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού, στη χειρότερη και συνηθέστερη, είναι πολιτικοί τυχοδιώκτες. «Καλύτερη» πρέπει να θεωρηθεί η περίπτωση της αυτόβουλης από μέρους του λαού, εκχωρήσεως των δημοκρατικών του δικαιωμάτων – η χαρακτηριστικότερη περίπτωση κοινωνικής ψυχώσεως – οπότε έχουμε το φαινόμενο του κοινωνικού μυστικισμού στη νοσηρότερή του εκδήλωση. Η ψυχολογική ιδιοσυστασία των μεσσιών δε διαφέρει και πολύ από την ιδιοσυστασία των δικτατόρων. Αν οι μεσσίες εκμεταλλεύονται ή δημιουργούν την κοινωνική ψύχωση που ευνοεί την προβολή τους, ουσιαστικά δεν αποβλέπουν παρά στη μονοκρατορική άσκηση της εξουσίας, οποιαδήποτε κι αν είναι τα ενδιάμεσα στάδια για την κατάκτησή της. Οι υποψήφιοι δικτάτορες στον ίδιο αντικειμενικό σκοπό αποβλέπουν, μόνο που είναι πιο αδίστακτοι στην πραγμάτωση του σκοπού αυτού. Το γεγονός ότι η δημοκρατία παρέχει όλες τις δυνατότητες για την πολιτική επιβολή μίας προσωπικότητας, αρκεί για ν’ αφαιρέσει απ’ οποιαδήποτε

απόπειρα ανώμαλης ανόδου στην αρχή το ηθικό της έρεισμα, μετατάσσοντάς την στον πολιτικό τυχοδιωκτισμό. (.....)

Ο μεσσιανισμός είναι παραγωγός και παράγωγο των ψυχώσεων. Μπορεί, δηλαδή, και να επηρεάσει την κοινωνική ψυχολογία αλλά και να αναδυθεί ως συνέπεια της ομαδικής υστερίας, σαν αντίδοτο σ’ ό,τι η υστερία αυτή προεξοφλεί ως απειλή ή ως κίνδυνο. Η εμφάνιση του μεσσιανισμού, εκτός του ότι ανταποκρίνεται σε νοσηρές κοινωνικές ή πολιτικές καταστάσεις, προϋποθέτει και μία ροπή του κοινωνικού συνόλου που χαρακτηρίζει πρακτικές κοινωνικές ανάγκες που πειθαρχούν στη δική τους λογική που ακολουθεί μια κοίτη καθορισμένη από την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας: πουθενά δεν έχει σημειωθεί αντιστροφή του ρεύματος. Ό,τι δίνει την εντύπωση αντιστροφής είναι μονάχα ευφυής σκηνογραφία η οποία όμως δεν αντέχει στην πρώτη δυνατή ριπή. Οι μεσσιανισμοί είναι επικινδυνότατες παρενθέσεις στην ομαλή πολιτική ζωή των λαών, ακριβώς διότι, για να ασκήσουν τη γοητεία τους, χρειάζονται την παραπλανητική σκηνογραφία που θολώνει πρόσκαιρα την ορθή κοινωνική κρίση. Αλλά μέσα σ’ αυτό το πρόσκαιρα υπάρχει μεγάλος χώρος για την περιπέτεια.
(Αιμ. Χουρμούζιος, απόσπασμα) 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Α) Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις. (Μόρια 25) 

Β1) Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 70-80 λέξεων το νόημα της ακόλουθης πρότασης: «Ο μεσσιανισμός είναι παραγωγός και παράγωγο των ψυχώσεων». (Μόρια 10)

Β2) Σε ποιο κειμενικό είδος ανήκει το εξεταζόμενο απόσπασμα; Ποια κύρια

χαρακτηριστικά του μπορείτε να εντοπίσετε; (Μόρια 5) 

Β3) Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η τέταρτη παράγραφος του

κειμένου; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.: (Μόρια 5)

Β4) Πως οργανώνεται η δεύτερη παράγραφος του κειμένου;

:

(Μόρια 5)

Β5) Να γράψετε ένα συνώνυμο για την καθεμιά από τις ακόλουθες λέξεις: σφετεριστές, ιδιοσυστασία, διαφέρει, αποβλέπουν, επιβολή (από την τρίτη

παράγραφο του κειμένου).
Ιδιοσυστασία Διαφέρει Αποβλέπουν Σφετεριστές Επιβολή

(Μόρια 5)

Β6) Να εντοπίσετε δύο παραδείγματα μεταφορικού λόγου μέσα στο κείμενο.
(Μόρια 5)
Γ) Πολλοί είναι σήμερα εκείνοι που επισημαίνουν τους κινδύνους που κρύβει η έξαρση και αναβίωση δογματικών ιδεολογιών που διακρίνονται από έντονο φανατισμό για την ύπαρξη της δημοκρατίας. Κατά πόσο πιστεύετε ότι κινδυνεύει η δημοκρατία από την ανάπτυξη και καθιέρωση φανατιστικών ιδεολογιών; Τι έχετε ως νέοι να προτείνετε για την αντιμετώπιση του κινδύνου αυτού; Να αναπτυχθεί το παραπάνω θέμα σε ένα δοκίμιο πειθούς 500 - 600 λέξεων. 


Πηγή: http://8lyk-ioann.ioa.sch.gr/site/index.php/component/attachments/download/23