ΑΘΗΝΑ: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΣΟΛΩΝΑΣ:

 

Η καταγραφή των νόμων ικανοποίησε ένα μέρος των πολιτών. Όμως, το οξύ οικονομικό πρό­βλημα που ανάγκαζε όσους δεν μπορούσαν να ξεπληρώσουν τα χρέη τους να γίνουν δούλοι, προκαλούσε συνεχή αναταραχή. Το 594 π.Χ., οι Αθηναίοι επέλεξαν τον Σόλωνα, ποιητή και έναν από τους επτά σοφούς, να δώσει λύση στα δύσκολα προβλήματα της πόλης.

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΟΛΩΝΑ

1.    Ένα από τα μέτρα που έλαβε ο Σόλωνας ήταν η κατάργηση των χρεών. Απελευθέρωσε αυτούς που είχαν γίνει δού­λοι λόγω χρεών και απαγόρευσε στο εξής να δανείζεται κάποιος με εγγύηση την προσωπική του ελευθερία. Αυτή είναι η περίφημη διάταξη της νομοθεσίας του Σόλωνα, γνωστή ως σεισάχθεια, με την οποία λυτρώθηκε η αγροτική τάξη.

2.    Ένα άλλο μέτρο, με το οποίο ο Σόλωνας αποδυνάμω­σε το αριστοκρατικό πολίτευμα, ήταν η διαίρεση των πολιτών σε τέσσερις τάξεις. Ως βάση έθε­σε το εισόδημα και όχι την καταγωγή. Ανάλογα όρισε και τα αξιώματα.

3.     Παράλληλα, διεύρυνε τον πολιτικό ρόλο της Εκκλησίας του Δήμου, στην οποία έπαιρναν μέρος όσοι είχαν συμπληρώ­σει το εικοστό έτος της ηλικίας τους.

4.    Τα θέματα που συζητούνταν στη συνέλευση του λαού, τα προετοίμαζε η Βουλή των Τετρακοσίων, αν και η ύπαρξη της αμφισβητείται από ορισμένους μελετητές.

5.    Η δημιουργία της Ηλιαίας, ενός δικαστηρίου στο οποίο συμμετείχαν με κλήρωση άτο­μα από όλες τις τάξεις, ήταν μέτρο που στόχευε στην καλύτερη απονομή της δικαιοσύνης και την εξάλειψη των ανισοτήτων.

6.    Για να πετύχει, εξάλλου, ο Σόλωνας την ενεργό συμμετοχή των πολι­τών στα κοινά, ψήφισε νόμο με τον οποίο στερούσε τα πολιτικά δικαιώματα από όσους δεν έπαιρναν σαφή θέση πάνω στα κοινωνικά και πολιτικά θέματα.

ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗΣ

Τα μέτρα του Σόλωνα ανακούφισαν τη λαϊκή τάξη και εξίσωσαν τους πλούσιους με τους ευγενείς. Επειδή η γη εξακολουθούσε να είναι στα χέρια λίγων, το αίτημα για ξαναμοίρασμα της γης ήλθε πά­λι στην επιφάνεια.

Η ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ ΤΟΥ ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΥ

ü  Τις ταραχές εκμεταλλεύτηκε ο Πεισίστρατος, ένας ευγενής, ο οποίος με τη συ­μπαράσταση του λαού κατέλαβε την εξουσία και επέβαλε τυραννικό πολίτευμα. Ο Πεισίστρατος στέρησε από τους Αθηναίους ελευθερίες που με αγώνες είχαν κατακτήσει.

ü  Συνέδεσε, όμως, το όνομά του με σημαντικά εξωραϊστικά έργα (Εννεάκρουνος πηγή, νέα Αγορά, τελεστήριο της Ελευσίνας κ.ά.), καθώς και με την προσπάθεια για δημιουργία βιβλιοθήκης.

ü  Μετά τον θάνατο του, το 527 πΧ, την εξουσία ανέλαβε ο γιος του Ιππίας, τον οποίο οι Αθηναίοι ανέτρεψαν το 510 πΧ

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ

Από την πολιτική διαμάχη που ακολούθησε την πτώση της τυραννίας, ευνοημένοι βγήκαν οι δη­μοκρατικοί, οι οποίοι με αρχηγό τον Κλεισθένη προχώρησαν σε ενέργειες που θεμελίωσαν το δη­μοκρατικό πολίτευμα.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ

            Σημαντικό μέτρο ήταν η δημιουργία δέκα φυλών, των οποίων τα μέλη προ­έρχονταν από διαφορετικές περιοχές της Αττικής. Έτσι έπαψαν η συγγένεια και η καταγωγή να παί­ζουν ρόλο στην πολιτική ζωή της Αθήνας. Με το μέτρο αυτό ο Κλεισθένης «έδωσε την πολιτεία στον λαό», όπως έγραψε αργότερα ο Αριστοτέλης.

            Ένα άλλο μέτρο ήταν η αύξηση της βουλής κατά 100 μέλη (Βουλή των Πεντακοσίων).

            Για να προστατεύσει τους πολίτες από τον κίνδυνο αύξησης της δύναμης του πολέμαρχου στρατηγού, αύξησε τον αριθμό των στρατηγών σε δέκα.

            Κυρίαρχο σώ­μα έγινε πλέον η Εκκλησία του Δήμου, στην οποία λαμβάνονταν οι πιο σοβαρές αποφάσεις.

Ο ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΤΗΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΊΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

            Ο Κλεισθένης έκανε προσιτά στους πολίτες όλα τα αξιώματα και εξασφάλισε τη λαϊκή συνοχή.

            Δίκαια θεωρείται ως ο θεμελιωτής του δημοκρατικού πολιτεύματος.

            Οι δημοκρατικοί θεσμοί αφύ­πνισαν το ενδιαφέρον του πολίτη για τα κοινά και επέφεραν σημαντική αλλαγή στον τρόπο ζωής της πόλης.

            Το αποφασιστικό αυτό βήμα προς τη δημοκρατία που πραγματοποιήθηκε στην αρχαία Αθήνα έχει παγκόσμια ιστορική σημασία.

 ( Νομοθεσία του Κλεισθένη )

Δημιουργία νέων φυλών με ανάμειξη των πολιτών σπάζοντας την επιρροή που ασκούσαν στην περιοχή τους οι μεγάλες οικογένειες, των ευπατριδών.

περιοχές:	ΑΣΤΥ		ΠΑΡΑΛΙΑ	ΜΕΣΟΓΑΙΑ		: περιοχές
1	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
2	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
3	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
4	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
5	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
6	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
7	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
8	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
9	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ
10	Τριττύς +	+ Τριττύς +			+ Τριττύς	= ΦΥΛΗ

• Διαίρεση της Αττικής σε

Δήμους

_________   με εδαφικά όρια

____________  με μητρώο δημοτών

 όργανα που παραμένουν:

• ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
• ΗΛΙΑΙΑ
• Διοίκηση του στρατού: 

αρχηγός ο Πολέμαρχος

και 

10 στρατηγοί (εκλογή κάθε χρόνο, ένας από κάθε φυλή) : στα στρατιωτικά καθήκοντα, αργότερα, προστέθηκαν πολιτικά καθήκοντα και απόκτησαν τη μεγαλύτερη πολιτική εξουσία

• Ο οστρακισμός (των επικίνδυνων για τη δημοκρατική σταθερότητα πολιτών)