Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ.ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

 

Η λειτουργία του πολιτεύματος μέχρι το 462 πΧ

Μέχρι το 462 π.Χ., έτος της πτώσης της πολιτικής δύναμης του Κίμωνα, και την άνοδο του Περικλή, το αθηναϊκό πολίτευμα λειτουργούσε περίπου όπως το είχε διαμορφώσει η μεταρ­ρύθμιση του Κλεισθένη.

Η λειτουργία του πολιτεύματος μετά το 462 πΧ

1.     Όμως, στη συνέχεια το πολίτευμα εξελίσσεται, η λαϊκή συμμετοχή δι­ευρύνεται και ο δήμος ασκεί το σύνολο της εξουσίας.

2.    Η Εκκλησία του Δήμου είναι το κυρίαρχο σώμα στη δομή του αθηναϊκού πολιτεύματος. Όλοι οι ελεύθεροι πολίτες της Αττικής, σύμφωνα με τον νόμο, ήταν μέλη της. Κατά τις συνεδριάσεις κάθε πολίτης μπορούσε ελεύθερα να εκφράσει τη γνώμη του. Οι αποφάσεις της Εκκλησίας κα­θόριζαν την πορεία της πολιτείας σε όλους τους τομείς.

3.     Η Εκκλησία, όπως καθόριζε η μεταρ­ρύθμιση του Κλεισθένη, εκλέγει, με θητεία ενός έτους, τα μέλη της Βουλής των Πεντακο­σίων, αλλά τώρα οι αρμοδιότητες της ήταν αυξημένες. Αυτή προετοίμαζε τα κείμενα των νό­μων (προβούλευμα), τους οποίους, μετά από συζήτηση, ψήφιζε ή απέρριπτε η Εκκλησία. Μετά τη μεταρρύθμιση του Εφιάλτη, ο Άρειος Πάγος δεν είχε δικαίωμα να ελέγχει τη βουλή.

4.    Οι Εννέα Άρχοντες δεν εκλέγονταν πια, αλλά κληρώνονταν έτσι το αξίωμα τους είχε κα­ταλήξει να είναι καθαρά διακοσμητικό.

5.    Αντίθετα, οι Δέκα Στρατηγοί αναδεικνύονται ως οι κύ­ριοι ανώτατοι άρχοντες. Έργο τους είναι η εσωτερική ασφάλεια της πόλης, ο σχεδιασμός της εξωτερικής πολιτικής και η διοίκηση του στρατού και του στόλου.

6.    Εκεί όμως που σημειώνονται οι ριζοσπαστικότεροι νεωτερισμοί είναι στην απονομή της δι­καιοσύνης. Ο Εφιάλτης αφαίρεσε από τον Άρειο Πάγο την αποκλειστικότητα της απονομής της δικαιοσύνης, αφήνοντας του μόνο τις περιπτώσεις φόνου εκ προμελέτης και εμπρησμού.

7.    Όλες οι άλλες περιπτώσεις μεταφέρονται στη δικαιοδοσία ενός πολυμελούς λαϊκού δικαστηρίου, της Ηλιαίας, με 6.000 δικαστές, οι οποίοι εκλέγονταν, με θητεία ενός έτους, από την Εκκλησία. Η Ηλιαία χωριζόταν σε ΙΟ τμήματα. Το κάθε τμήμα είχε αρμοδιότητα σε διαφορετικό δικαστικό τομέα και αντιπροσώπευε μία από τις δέκα φυλές της Αθήνας.

Οι λειτουργίες

ü  Η αθηναϊκή Πολιτεία, με την τόσο έντονη παρουσία σε πανελλήνια κλίμακα, είχε ανάγκη από χρήματα. Η συντήρηση του στόλου, η οργάνωση μεγαλοπρεπών εορτών, το ανέβασμα πολυπρόσωπων θεατρικών παραστάσεων, η αποστολή πρεσβειών σε πανελλήνιες εορτές απαιτού­σαν τεράστια οικονομική δαπάνη.

ü  Η Αθήνα, με ένα ευφυές φορολογικό σύστημα, τις λει­τουργίες, υποχρέωνε τους οικονομικά ισχυρούς Αθηναίους να προσφέρουν τα αναγκαία χρήματα για την κίνηση όλου του μηχανισμού.

ü  Το πρωτότυπο, με το σύστημα των λειτουργιών, είναι ότι βοηθείται η πολιτεία αλλά συγχρόνως προωθείται η προσωπική προβολή και υλοποι­ούνται οι φιλοδοξίες των φορολογουμένων.

 

ü  Τους πλούσιους πολίτες που προσέφεραν μεγάλα ποσά για τις λειτουργίες η Πολιτεία τους τιμούσε, δίνο­ντας τους την άδεια να στήσουν αναμνηστικό μνημείο σε περίπτωση νίκης της ομάδας τους σε δραματικούς ή γυμνικούς αγώνες.