ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ-ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ, Γλώσσα Γ' Λυκείου

ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ-ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ

  ΟΡΙΣΜΟΣ :Ο όρος εθνικισμός , που προέρχεται από το όνομα εθνικός ,το οποίο ανάμεσα στις άλλες σημασίες που είχε αποκτήσει από την αρχαιότητα ακόμη και τη σημασία του ειδωλολάτρη, σημαίνει την παθολογική προσήλωση στο έθνος και στα εθνικά ιδεώδη και όταν ακόμη αυτά πραγματώνονται σε βάρος άλλων εθνών.

Χωρίζει έτσι ,τα έθνη σε ανώτερα και κατώτερα και δηλώνει τις επεκτατικές προθέσεις. Συνώνυμο του εθνικισμού είναι ο σοβινισμός. Ο όρος δεν πρέπει να συγχέεται με τον εθνισμό που δηλώνει τον αγνό πατριωτισμό , τη φιλοπατρία, τη συνείδηση ότι ανήκει κανείς σε κάποιο έθνος και μαζί το πατριωτικό αίσθημα που πηγάζει από αυτή τη συνείδηση. Γνώρισμα του εθνισμού είναι η προσήλωση στα ιδεώδη ενός έθνους ,χωρίς, ωστόσο, να περιφρονούνται ως υποδεέστερα τα άλλα έθνη. Δεν παρουσιάζει επεκτατικές τάσεις ,διακρίνεται από ευγένεια και υγεία κοινωνική . Δε διαιρεί τους λαούς ,αλλά τους ενώνει.

  Α. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

  • Μεταπολεμική Ευρώπη (1950-1990): ύφεση εθνικισμού, συμβίωση λαών-εθνών, περίοδος συμμαχιών και ψυχρού πολέμου, με ελάχιστα αυτονομιστι­κά κινήματα (Β. Ιρλανδία-Αγγλία, Βάσκοι-Ισπανοί).

• Πρόσφατη αφύπνιση ευρωπαϊκού εθνικισμού:

-Διαμελισμός ενωμένης Γιουγκοσλαβίας και εμφύλιος πόλεμος.

- Διάσπαση Σοβιετικής Ένωσης και εθνικιστικές συγκρούσεις.

- Αποσχιστικές τάσεις στην Κεντρική Ευρώπη (Τσεχία, Σλοβακία, Β. Ιταλία).

-Ρατσιστικές επιθέσεις κατά των ξένων στη Γερμανία.

-Αναταραχές και απειλή γενικής ανάφλεξης στα Βαλκάνια.

-Ένταση στις σχέσεις γειτονικών χωρών (Ελλάδα-Αλβανία, Σκόπια, Τουρ­κία).

Β. ΑΙΤΙΑ ΑΝΑΒΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ

  1. Σκοπιμότητες

- Οικονομικά συμφέροντα μεγάλων κρατών και ισχυρών ομάδων.

- Εκμετάλλευση και διαιώνιση κοινωνικών διαφορών.

-Ικανοποίηση ιμπεριαλιστικών τάσεων και επιδιώξεων.

-Πολιτική προσπάθεια αποπροσανατολισμού ομάδων και λαών.

-Μέσο επίλυσης προβλημάτων (ανεργία, βιομηχανία όπλων, εμπορικές ζώ­νες).

2. Ψυχολογικά

- θρησκευτικοί και ιδεολογικοί φανατισμοί.

-Ομαδικά συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας.

-Σκόπιμη και κατευθυνόμενη προπαγάνδα κάθε μορφής.

- Αλαζονεία της δύναμης, της προόδου, της υπεροχής.

3. Ιστορικά

- Ιστορικές εκκρεμότητες γειτονικών κυρίως λαών.

-Πολιτικές και πολιτισμικές διαφορές (τοπικιστικό πνεύμα).

-Διαχρονική αδυναμία κατανόησης εθνικών ιδιαιτεροτήτων.

Γ. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΕΞΑΡΣΗΣ

-Ανθρώπινες απώλειες  από πολεμικές συρράξεις και εμφύλιες διαμάχες.

-Οικονομικές (καταστροφή της οικονομίας)

- Πνευματική οπισθοδρόμηση (δογματισμός, προγονοπληξία).

-Ηθική στασιμότητα (σοβινισμός, ρατσισμός, φανατισμός, μισαλλοδοξία).

-Διατάραξη εθνικής και κοινωνικής ειρήνης, εντάσεις, πόλεμοι.

- Σπατάλη πολύτιμου εθνικού δυναμικού (έμψυχου και άψυχου).

- Κίνδυνοι συρράξεων και εξαφάνισης των μικρών και αδύνατων λαών ή εθνικών ομάδων.

  ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ

  Η αξία που έχει ο πατριωτισμός για ένα λαό

προσδιορίζει την εθνική ταυτότητα που είναι σημαντική για τη συνοχή του συνόλου. Καθορίζει μια πολιτιστική ομοιογένεια που μας διαφοροποιεί δημιουργικά από τους άλλους λαούς.

η συνείδηση της ιστορικότητας προσφέρει την αίσθηση της αυτοπεποίθησης στα μέλη της κοινότητας με συνακόλουθη την ασφάλεια που προκύπτει από

τη γνώση του κοινού παρελθόντος. Παράλληλα ενεργοποιεί την αίσθηση τουσκοπού, της συνέχειας και προβάλλει προοπτικές για το μέλλον

ικανοποιεί την ανάγκη του ανήκειν, τη συλλογικότητα και διευκολύνει τις

κοινωνικές συναλλαγές με βάση την εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη που

αναπτύσσονται ανάμεσα στα μέλη μιας εθνικής ομάδας

προτάσσει το κοινό καλό με αντίστοιχες αξίες που δημιουργεί. Ενεργοποιεί το δυναμικό   μιας   χώρας   περιορίζοντας   την   αυθαιρεσία του ατομικού

συμφέροντος

λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για τα μέλη του συνόλου (και για τη νέα γενιά) που είναι καθοριστικό γεγονός σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης ,όπως οι σημερινές

προσφέρει ιδανικά απορρίπτοντας την υλιστική προσέγγιση του

καταναλωτισμού

στρέφει την προσοχή μας στον πλούτο του παρελθόντος ξεφεύγοντας από την υπεραπλουστευτική  κυριαρχία του προσωρινού και του εφήμερου που

επιβάλλουν οι σύγχρονες κοινωνίες

·        ωστόσο   ο    πατριωτισμός   δεν να αλλοιώνεται παράγοντας συντηρητικούς και εθνικιστικούς μύθους γεννώντας στερεότυπα ρατσιστικά εναντίον άλλων λαών και να καθηλώνεται σε απλοϊκά σχήματα που αρνούνται την εξέλιξη στο όνομα μιαςυποτιθέμενης «εθνικής καθαρότητας»