Μοντερνισμός και παράδοση στην ελληνική ποίηση: Σουρεαλισμός

  

Ρενέ Μαγκρίτ, δεκαλκομανία,1966

Σουρεαλισμός (υπερρεαλισμός)

Ο υπερρεαλισμός ξεκίνησε στη Γαλλία το 1924 και επηρεάστηκε από την ψυχανάλυση. Υπήρξε το πιο πρωτοποριακό κίνημα που εξαπλώθηκε σε πολλά είδη τέχνης. Σύμφωνα με τον υπερρεαλισμό, ο ποιητής δεν πρέπει να μείνει εγκλωβισμένος στην πραγματικότητα της καθημερινής ζωής, αλλά χρησιμοποιώντας τη φαντασία, την τύχη να έρθει σε επαφή με το υποσυνείδητό του, να καταγράψει τα όνειρά του χωρίς καμιά παρέμβαση της λογικής (αυτόματη γραφή). Έτσι θα φτάσει σε μια υπέρ-πραγματικότητα.

Βασικά χαρακτηριστικά

Περιέχει στοιχεία όπως ο έρωτας, το χιούμορ, το όνειρο και το παράλογο.

Απουσία λογικής αλληλουχίας, συνειρμική σύνθεση των σκηνών, όπως ακριβώς γίνεται στην κατάσταση του ονείρου.

Εικονοπλαστική φαντασία: εντυπωσιακές εικόνες, παράλογες και τολμηρές μεταφορές που δεν ερμηνεύονται με τη λογική αλλά με τη φαντασία.

Ελεύθερος στίχος (χωρίς μέτρο και ομοιοκαταληξία, χωρίς σταθερό αριθμό συλλαβών σε κάθε στίχο, χωρίς στροφές).

Χαλαρή στίξη ή αστιξία (απουσιάζουν εντελώς τα σημεία στίξης).

Απόλυτη ελευθερία στο λεξιλόγιο, απρόσμενοι συνδυασμοί λέξεων. Χρησιμοποιούνται λέξεις ή φράσεις από οποιαδήποτε περιοχή του προφορικού ή γραπτού λόγου.

Ο υπερρεαλισμός στην ελληνική ποίηση

Ο υπερρεαλισμός εμφανίζεται στην Ελλάδα μετά το 1935. Γνήσιοι υπερρεαλιστές είναι ο Αντρέας Εμπειρίκος και ο Νίκος Εγγονόπουλος. Ωστόσο επηρέασε το έργο και των εξής ποιητών: Νίκου Γκάτσου, Οδυσσέα Ελύτη, Γιάννη Ρίτσου, Μίλτου Σαχτούρη.