Τα μέρη του λόγου

Τα μέρη του λόγου

Τα κλιτά

 Τα άρθρα: Α) οριστικό άρθρο: ο, η, το, Β) αόριστο άρθρο: ένας, μία ένα

 Ουσιαστικά: Οι λέξεις που φανερώνουν  πρόσωπα,  ζώα, πράγματα, ενέργεια (γράψιμο) , κατάσταση (σιωπή), ιδιότητα ( σοβαρότητα)

 Επίθετα: οι λέξεις που μας δείχνουν τι λογής είναι το κάθε ουσιαστικό που συνοδεύουν και έχουν τρία γένη, (Π.χ. Ο καλός(επίθετο) μαθητής(ουσιαστικό) ή Ο μαθητής(ουσιαστικό) είναι καλός(επίθετο)).

 Ρήματα: Ρήματα είναι οι λέξεις που φανερώνουν ότι

                         κάτι κάνω                                 (διαβάζω)    ή

                         κάτι παθαίνω                             (λερώνομαι)    ή

                         βρίσκομαι σε μία κατάσταση    (κοιμάμαι)

Μετοχές: Ενεργητικής φωνής σε –οντας και –ώντας (παίζοντας, τραγουδώντας), Παθητικής φωνής σε –μένος, μένη, μένο ή - μμένος (κλαμένος, βαμμένος)

Αντωνυμίες: Είναι οι κλιτές λέξεις που αντικαθιστούν ονόματα και είναι οχτώ ειδών:

1) Προσωπικές ; εγώ, εσύ αυτός,

μου, σου, του, με, σε, το (ν ) , τη (ν) (αδύναμος τύπος)

2) Κτητικές : δικός, δική , δικό μου, σου, του

3) Αυτοπαθής : ο εαυτός μου, ο εαυτός σου, ο εαυτός του

4) Οριστικές ; ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο,  μόνος, μόνη, μόνο

5) Δεικτικές : αυτός, -ή, -ό.       εκείνος, -η, -ο,       τούτος, -η, -ο,      τέτοιος, -α,-ο

6) Αναφορικές: ο οποίος, -α,-ο, που, ό,τι

7) Ερωτηματικές: ποιος, -α,-ο,

πόσος, -η,-ο (τίνος;)

8) Αόριστες : ένας, μία ένας,               κάποιος, -α, -ο

κάθε, καθένας, καθεμία, καθένα           κανένας, καμία, κανένα

μερικοί, μερικές, μερικά                        κάμποσος, κάμποση, κάμποσο,

άλλος, άλλη, άλλο                                τίποτα, κάθε, καθετί

Τα άκλιτα

 Επιρρήματα

Α ) Τοπικά : μέσα, έξω, πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά, ψηλά, χαμηλά, εδώ, εκεί, πουθενά, εμπρός, πίσω, δίπλα, μακριά, κοντά, πλάι, απέναντι, ανάμεσα, γύρω, παντού, …

 Β )Χρονικά : τώρα, αμέσως, σε λίγο, αργότερα, συνέχεια, συνεχώς, πάντα, ποτέ, σήμερα

 Γ )Τροπικά : ωραία, άσχημα, κακά, καλά, ευτυχώς, δυστυχώς, απότομα, ξαφνικά, σιγά

 Δ ) Ποσοτικά : πολύ, λίγο, ελάχιστα, καθόλου, τόσο, περισσότερο, λιγότερο, περίπου

 Ε ) Βεβαιωτικά : βέβαια, βεβαίως, ασφαλώς, ναι, μάλιστα .

ΣΤ ) Αρνητικά : όχι, μη(ν), δε(ν), όχι βέβαια .

Ζ ) Διστακτικά : ίσως, πιθανόν, άραγε, τάχα, τάχατε, δήθεν

Προθέσεις: Μονοσύλλαβες : με, σε, για, συν, ως, προς, προ, εκ, εν, εις. Δισύλλαβες : ανά, αντί, από, διά, χωρίς, επί, κατά, παρά, περί, υπέρ, υπό, χωρίς .

Σύνδεσμοι

Α ) Αιτιολογικοί : αφού, γιατί, επειδή .

Β ) Αντιθετικοί : αλλά, αν και, ενώ, μα, μολονότι, μόνο, όμως, παρά, ωστόσο

Γ ) Διαχωριστικοί : είτε, ή

Δ ) Διστακτικοί : μη(ν), μήπως

Ε ) Ειδικοί : ότι, που, πως

ΣΤ ) επεξηγηματικός : δηλαδή

Ζ ) Συγκριτικός : παρά

Η ) Συμπερασματικοί : άρα, επομένως, λοιπόν, ώστε

Θ ) Συμπλεκτικοί : και (κι), μηδέ, μήτε, ουδέ, ούτε

Ι ) Τελικοί : να, για να

ΙΑ ) Υποθετικοί : άμα, αν (εάν), σαν

ΙΒ ) Χρονικοί : άμα, αφού, αφότου, ενώ, καθώς, κάθε που, μόλις, όποτε, όσο που, όταν, πριν, προτού, σαν, ωσότου, ώσπου

Επιφωνήματα

Οι άκλιτες λέξεις που φανερώνουν χαρά, λύπη, θαυμασμό, απορία, έκπληξη, πόνο ευχή, έπαινο, κτλ, δηλαδή εκφράζουν συναισθήματα, λέγονται επιφωνήματα.

1.      θαυμασμό: α! ποπό!  ω! μπα!

2.      απορία: α! ο! μπα!

3.      πόνος, λύπη: αχ! α! όχου! άου! οχ! αλί! αλίμονο!

4.      περίπαιγμα: ε! ου! αχαχούχα!

5.      ευχή: είθε! μακάρι! άμποτε!

6.      έπαινος: εύγε! μπράβο!

7.      κάλεσμα: ε! ω!

8.      ειρωνεία: ε! ου!

9.      στεναχώρια, αηδία: ε! ου! ουφ! πουφ! πα πα πα!

10.    παρακίνηση: άντε! άμε! μαρς! αλτ! στοπ! σουτ! στ! αέρα!

11.    άρνηση: α μπα!

12.    αβεβαιότητα: χμ!